Recitā, respondē, surge, cōnsīde, dīc, venī.
Quid facis? Recitō. Quid faciō? Recitās. Quid facit? Recitat.
Recitāte, respondēte, surgite, venīte.
Quid facitis? Recitāmus. Quid facimus? Recitātis. Quid faciunt? Recitant.
Ego interrogō, tū respondēs, ille audit.
Ego et ille surgimus; nōs stāmus.
Tū et ille cōnsīditis; vōs sedētis. Illī veniunt.
Quis docet? Magister docet. Quis discit? Discipulus discit.
Magister etiam scrībit; discipulus spectat.
Nēmō stat, omnēs sedent. Omnēs recitant, nēmō silet.
Recitāsne tū? Minimē, magister, ego audiō.
Audīsne? Ita, magister, audiō.
Nōnne vōs sedētis? Sānē, magister, nōs sedēmus.
Surgitne ille an cōnsīdit? Neque surgit neque cōnsīdit, sed stat.
Audiuntne illī an spectant? Et audiunt et spectant.
Scrībōne ego an interrogō? Nōn scrībis, sed interrogās.
Intellegitisne omnēs annōn? Intellegimus.
Quid est illud? Mēnsa est illa. Quid est hoc? Sella est haec.
Iānua, fenestra, tabula, crēta, charta, pāgina, littera, lingua, dextra, sinistra, pila, camera sunt nōmina.
Quid est illud? Nōnne scīs? Minimē, magister, nesciō.
Quālis est tabula? Quadrāta est tabula. Pila est rotunda.
Iānua et longa et angusta est, sed tabula lāta est. Crēta alba est, lingua rubra, tabula nigra. Iānua clausa est; fenestra nōn clausa sed aperta est. Neque haec littera, neque illa rubra est: haec nigra est, illa caerulea.
Quanta est mēnsa? Magna est mēnsa, sed sella parva.
Respondē
Quid vidēs? Crētam videō, ō magister.
Pāginam tangō, sūmō, teneō, pōnō.
Ego albam crētam habeō, vōs nigram tabulam vidētis.
Discipulus iānuam aperit; nunc aperta est iānua; apertam iānuam vidētis.
Magister fenestram claudit; nunc clausa est fenestra; clausam fenestram vidētis.
Parvam crētam sūmō; magnam litteram et longam sententiam scrībō.
Spectāte omnēs! Dextra sinistram tangit; nunc dextram sinistra tangit.
Respondē
Mea est haec crēta; meam crētam vidētis. Tua est illa sella; tuam sellam mōnstrō.
Mārcus suam sellam habet. Nostra tabula est haec; nostram tabulam spectāmus.
Vestra camera est haec: spectāte vestram cameram! Magister suam cameram habet.
Respondē
Charta Eurōpae
Hīc est terra, illīc est aqua. Spectāte! Hīc terram, illīc aquam vidētis. Quālis est terra? Terra rubra est, sed aqua caerulea.
Nunc īnsulam mōnstrō; Corsica est īnsula, Britannia etiam īnsula est. Britannia magna, Corsica parva īnsula est. Īnsulanē est Ītalia? Minimē, Ītalia nōn īnsula sed paenīnsula est. Neque Ītalia neque Hispānia īnsula est; longa paenīnsula est Ītalia, Hispānia ferē quadrāta paenīnsula, Graecia acūta paenīnsula.
Quālis terra est Helvētia? Helvētia neque īnsula neque paenīnsula est, sed terra inclūsa. Britannia est nostra patria. Melita prōvincia nostra est. Hīc Rōmam mōnstrō; Hispānia erat Rōmāna prōvincia; Gallia etiam Rōmāna prōvincia erat. Nunc aliam prōvinciam Rōmānam mōnstrō; Sicilia etiam, magna īnsula, prōvincia erat, sed Germānia nōn erat prōvincia.
Scrībe respōnsa
Scrībe interrogāta ad haec respōnsa
Charta Eurōpae
Multae prōvinciae sunt, ūna, duae, trēs, quattuor, quīnque, sex, septem, octō, novem, decem. Quot īnsulae sunt? Nōnne multās etiam īnsulās vidētis? Ecce! multās īnsulās mōnstrō, ūnam, duās, trēs, quattuor, quīnque, sex, septem, octō, novem, decem. Multae et ferē innumerae sunt īnsulae.
Quot māgnae īnsulae sunt? Paucae sunt māgnae īnsulae, trēs vel quattuor, Britannia, Corsica, Sardinia, Sicilia.
Quantae sunt īnsulae? Māgnaene sunt omnēs? Minimē, nōn omnēs sunt māgnae. Hīc duās īnsulās vidētis; altera māgna, altera parva est. Sicilia et Melita, quantae īnsulae sunt, māgnae an parvae? Altera est māgna, altera parva.
Illīc sex prōvinciās vidētis, Britanniam, Galliam, Hispāniam, Sardiniam, Siciliam, Graeciam. Māgnaene sunt annōn? Nōn omnēs māgnae sunt, sed aliae māgnae, aliae parvae sunt. Aliae terrae Rōmānae erant, aliae barbarae erant: sed prōvincia nūlla erat barbara.
Respondē
Hōrae
Duodecim omnīnō hōrae sunt. Māne sunt sex, prīma, secunda et cēterae; sexta hōra merīdiēs vocātur. Sex etiam hōrae sunt post merīdiem. Quota hōra est, cum māne surgimus? Aut prīma aut secunda hōra est, cum māne surgimus; secunda hōra est, cum prandēmus; tertia hōra est, cum Latīnam linguam discimus; quārta hōra est, cum Gallicam linguam discimus; quīnta hōra est, cum mathēmaticam scientiam discimus; nōna ferē est, cum lūdimus, undecima, cum cēnāmus.
Nox quattuor vigiliās habet, prīmam, secundam, tertiam, quārtam. Aut prīma aut secunda est vigilia, cum dormīmus; deinde trēs ferē vigiliās, novem hōrās, dormīmus et māne iterum surgimus.
Respondē
Charta Eurōpae
Discipulī intrā cameram sedent; magister extrā cameram est. Hic cameram intrat et prope tabulam stat et ante tabulam chartam pōnit. Nēmō nunc tabulam videt, nam post chartam tabula est, sed omnēs chartam spectant.
Magister interrogat: "Ubi est Germānia, suprā an īnfrā Ītaliam? Nōnne intellegitis? Spectāte, dum hoc mōnstrō. Suprā Ītaliam est Germānia et Ītalia est īnfrā Germāniam. Quae īnsula īnfrā Ītaliam est?"
Discipulus respondet: "Sicilia īnsula īnfrā Ītaliam est."
Magister dīcit: "Bene respondēs. Ītalia igitur inter terrās Germāniam et Siciliam iacet. Ītalia etiam est inter paenīnsulās Hispāniam et Graeciam."
Sicilia īnfrā Ītaliam et suprā Āfricam est: inter terrās igitur Ītaliam et Āfricam iacet. Helvētia inter Germāniam et Ītaliam iacet, Gallia inter Hispāniam et Germāniam, vel inter Ītaliam et Britanniam.
Spectāte nunc īnsulās: multās vidētis. Corsica est prope Sardiniam, Sardinia prope Corsicam. Circum īnsulās aquam vidētis, sed circum Helvētiam terrās.
Respondē
Camera
Magister intrā cameram sede. Mārcus autem extrā cameram stat. Hic iānuam pulsat, ille clāmat: "Hūc intrā!"
Mārcus iānuam aperit, in cameram venit, ad mēnsam it, ante mēnsam stat; tum, "Salvē," inquit, "ō magister."
Ille respondet: "Et tū salvē, Mārce; claude iānuam, ad sellam ī, cōnsīde!"
Mārcus iānuam claudit, circum cameram ambulat, ad sellam it, cōnsīdit. Magister nunc, "Quīnte et Tite," inquit, "īte ad fenestrās!"
Illī surgunt et ad fenestrās eunt et prope fenestrās stant. Magister ita exclāmat: "Aperīte fenestrās!"
Fenestrās aperiunt et ad sellās redeunt.
Respondē
Scrībe interrogāta ad haec respōnsa
Lūdus
Lūdus est locus, ubi cottīdiē puerī discunt et magistrī docent: lūdus multās camerās habet, ubi discipulī magistrīque labōrant. Hic vīgintī ferē discipulōs docet et cottīdiē multās sententiās corrigit; illī audiunt, recitant, scrībunt; loculōs, tabellās, stilōs habent; multōs etiam librōs habent, Anglicōs, Gallicōs, Latīnōs: aliī librī caeruleī sunt, aliī rubrī. Circum cameram sunt quattuor mūrī; hic mūrus iānuam habet, illa fenestrās, tertius tabulam nigram, quārtus pīctūrās.
Extrā lūdum campus lātus iacet; campum per fenestram vidētis; locus est, ubi puerī lūdunt et inter sē currunt. Lūdus autem est locus, ubi nōn lūdunt sed labōrant. Circum campum est altus mūrus.
Respondē
Camera
Tertia hōra est: discipulī cameram intrant, ad sellās eunt, cōnsīdunt. Nunc magister etiam intrat et omnēs ex sellīs surgunt et exclāmant: "Salvē, ō magister!"
Ille crētam ā mēnsā sūmit et sententiās scrībit. Tum cōnsīdit et "Recitate," inquit, "omnēs."
Discipulī ex tabulā recitant. Deinde magister "Tū, Mārce!" inquit, "ad tabulam ī et eam extergē!"
Mārcus ā sellā ad tabulam it, prope tabulam stat, tabulam exterget; tum ā tabulā ad sellam redit. Quīntus et Titus ā sellīs ad fenestrās eunt, fenestrās aperiunt, ā fenestrīs ad sellas redeunt.
Magister, "Aperīte," inquit, "librōs! Tu, Sexte, ex librō recitā."
Sextus antem respondet: "Nūllum librum hīc habeō: extrā enim cameram est."
Magister, "Ī igitur," inquit, "ex camerā et librum tuum pete!"
Sextus ex camerā exit, librum petit, in cameram redit, ex librō recitat. Omnēs nunc ex librīs recitant. Ūnus autem ex discipulīs Gallus est; ex Galliā venit neque Anglicam linguam intellegit: sed Latīnās sententiās bene recitāre potest.
Post lūdum magister ā mēnsā abit et ex camerā exit. Tum discipulī ā sellīs abeunt, ē lūdō exeunt, per campum currunt, domum redeunt.
Respondē
Lūdus
In Britanniā sunt multī lūdī et campī; in lūdō multī puerī labōrant, lūdunt in campō; innumerī igitur discipulī in tōtā Britanniā sunt. In lūdis sunt multae camerae, in camerīs multae sellae, in sellīs discipulī sedent. In camerā etiam sunt quattuor mūrī; in prīmō mūrō est iānua, in alterō fenestrae, in tertiō tabula nigra, in quārtō pīctūrae.
Magister ā sellā surgit, crētam ā mensā sūmit, trēs sententiās in tabulā scrībit, prīmam in summā tabulā, alteram in mediā, tertiam in īmā. Multae lītterae in sententiā sunt, permultae in pāginā, in tōtō librō innumerae. Nunc magister chartam Eurōpae mōnstrat. In summā chartā est Britannia, ubi Britannī habitant; in mediā est Helvētia, in īmā Sicilia. Graecia est ā dextrā, ā sinistrā Hispānia. Graecī in Graeciā habitant, in Hispāniā Hispānī. In mediā aquā multās īnsulās vidētis.
Nunc magister in mediā camerā stat et ad sellās sē vertit. Fenestrae sunt ā dextrā, iānua ā sinistrā, sellae ā fronte, tabula ā tergō. Ad iānuam sē vertit: ubi sunt fenestrae, iānua, sellae, tabula?
Respondē
Agricola Rōmānus
In chartā appārent terra et aqua. In terrā sunt incolae--in Galliā Gallī habitant, in Germaniā Germānī. Hanc aquam ōceanum vocāmus, sed illam fluvium. In Ōceanō nautae labōrant. Ister fluvius longus est et lātus; Padus, fluvius angustus et rapidus, per Ītaliam fluit. Prope Padum sunt clīvī altī; nūllī agrī in summīs clīvīs sunt, sed in īmīs clīvīs multī.
Agricolae agrōs colunt. Agricola ita vocātur quia agrōs colit; nōn enim clīvōs summōs neque silvās colit, sed agrōs in īmīs clīvīs et in rīpā colit. Incolae Rōmānī multōs agrōs habent neque suōs agrōs colunt: agricolae igitur prō incolīs Rōmānīs in agrīs labōrant. Nautae nōn in terrā labōrant, sed in Ōceanō. Britannī nautae prō patriā Britanniā et incolīs Britannīs in Ōceanō pūgnant.
Respondē
Arma Rōmāna
Castra Rōmāna quadrāta sunt. Rōmānī vāllum circum castra aedificant, extrā vāllum terram fodiunt et ita fossam faciunt. In castrīs sunt multa tabernācula; sī tabernāculum intrāmus, arma et tēla vidēmus. Arma sunt galea et scūtum et lōrīca. Tēla sunt hasta et gladius et iaculum. Rōmānus iaculum acūtum iacit, hastam longam trūdit. Cum pūgnāre vult, gladium ex vāgīnā stringit.
Ecce! in pīctūrā Rōmānus gladium gerit; gladius ā dextrā, nōn ā sinistrā pendet. Bracchium sinistrum scūtum oblongum tenet; Gallus autem nōn scūtum, sed clipeum rotundum gerit. Sī puer Britannus pūgnāre vult, neque tēla neque arma habet, sed pūgnōs. Pūgnus et bracchium membra sunt; alia membra sunt collum, tergum, nāsus, oculī.
Respondē
Arma Rōmāna
Rōmānī, cum pūgnāre volunt, arma et tēla gerunt. Scūtīs enim sē dēfendunt; tēlīs autem, hastā, gladiō, iaculō aliōs oppūgnant. Gallus nōn scūtō, sed clipeō rotundō, sē dēfendit. Puer Britannus nōn tēlīs armīsque pūgnat, sed pūgnīs; sinistrō pūgnō oppūgnat, dextrō sē dēfendit; oppūgnāre etiam nōnnumquam dextrō potest.
Membrīs nostrīs multa facere possumus: oculīs enim vidēmus, linguā recitāmus, bracchiīs pilam iacimus, dextrā stilum vel crētam, cum scrībere volumus, tenēmus; stilō in pāginā, in tabulā crētā scrībimus.
Respondē
Titus Rōmam vīsit
Procul Rōmā agricola et Titus fīlius habitant. Hic cottīdiē ad lūdum it: bonus enim puer est et iam Graecam linguam intellegere incipit. Suam linguam bene dīcere potest, quia magistrī bene docēre possunt. Nunc tredecim annōs nātus est et Rōmam īre vult. Itaque agricola Rōmam eum dūcit. Quia Rōma procul ab agrīs abest, ambulāre nōn possunt: equī igitur eōs vehunt.
Cum ad portam Latīnam veniunt, ab equīs dēscendunt, quia viae intrā mūrum inīquae sunt et angustae. Sex deinde hōrās Rōmae manent; duās hōrās per omnēs viās eunt et antīqua aedificia spectant; multa enim ex templīs quadringentōs annōs aedificāta sunt. Deinde amīcum vīsunt et apud illum prandent. Post prandium puer spectācula spectāre vult; ad Circum Māximum igitur eunt, et spectācula trēs hōrās spectant. Tandem equōs prope portam Latīnam petunt et domum redeunt.
Respondē
Charta Rōmae
Rōma in septem clīvīs stat. Ibi Capitōlium vidētis, templum, ubi māgnus deus habitat. Ūnum nōs Deum habēmus; sed Rōmānī multōs deōs habent; multa igitur templa in māgnō oppidō sunt; dī enim suum quisque templum habent. Ante templum stant altae columnae; hae tēctum sustinent. Prope templum sunt multa aedificia, alia parva, alia māgna. Mūrus validus tōtum oppidum cingit et in hōc mūrō sunt multae portae.
Viae ex oppidō per portās dūcunt. Via Latīna per portam Latīnam in Latium dūcit; Via Sacra praeter forum ad Capitōlium, templum sacrum, dūcit. Forum in mediō oppidō est. Extrā oppidum viae lātae et aequae sunt; sed intrā mūrum angustae et inīquae.
Campī lātī et apertī sunt. In Campō Mārtiō virī puerīque lūdunt et sē exercent. Hīc stat Circus Māximus; ibi Rōmānī māgna spectācula vident; ibi equī currunt et virī pūgnant. Haec spectācula Rōmānī lūdōs vocant.
Respondē
Camera
Brūtus malus discipulus est; male pēnsum facit; lentē ad lūdum ambulat et saepe sērō venit, sed cito domum currit; nihil bene facere potest. In lūdō aut amīcē cum propinquō discipulō lūdit aut inimīcē pūgnat.
Hodiē Brūtus noster tranquillē in sellā Sextī dormit, cum subitō Sextus cameram intrat et ita exclāmat: "Ecce, ō magister! Brūtus in meā sellā est."
Magister, "Brūte!" inquit, "removē tē Sextī ex sellā et tuam in sellam statim cōnsīde! Nunc recitā!"
Brutus lentē sē removet, sed, "Nūllum librum," inquit, "hīc habeō."
Magister respondet: "Mūrēnae ex librō recitā!"
Mūrēnae igitur librum Brūtus capit et illīus ex librō recitāre incipit. Male autem recitat et magister ita exclāmat: "Ō īgnāvē discipule, stultē semper omnia facis neque umquam studiōsē labōrās. Nōlī tam īgnāvus esse. Cēterī hūius lūdī discipulī suōs semper habent librōs, tū autem numquam habēs tuum. Exemplum ab illīs cape! Tū semper illōrum in sellīs sedēs, illōrum librōs habēre vīs. Venī ad mē!"
Ō miserum Brūtum! Dum timidē surgit et ad mēnsam magistrī lentē appropinquat, inimīcī ēius spectāculum laetī spectant. "Properā!" inquit magister, et ferulam sūmit.
Respondē
Respondē
Camera
Puerī magistrō sententiās suās dant; magister sententiās corrigit et puerīs reddit; puerī eī grātiās agunt, omnēs praeter Brūtum; nam hic nūllās notās accipit et magistrō ita dīcit: "Cūr nūllās notās mihi dās? Cūr nūllae notae mihi sunt?"
Huīc magister ita respondet: "Quia multa in sententiīs tuīs vitia sunt, tibi nūllās notās dō. Hīs autem puerīs multās dō, quia hōrum in sententiīs pauca vitia sunt. Tū, Mārce, sententiās tuās nōbīs recitā!"
Brūtus, "Eheu," sibi dīcit; Mārcus autem sententiās cēterīs puerīs recitat.
Tum magister pulchrum librum ā mēnsā sūmit et puerīs mōnstrat et "Vōbīs, ō puerī," inquit, "semper praemia dō, sī bene pēnsa facitis. Hodiē Marcō praemium dō. Venī, Mārce, et hunc librum accipe!"
Laetus Mārcus librum ā magistrō accipit et ita eī exclāmat: "Māximās grātiās, ō magister, tibi agō!"
Respondē
Diēs Puerī Britannī
Puer Britannus prīmā hōrā ē lēctō surgit. Ex cubiculō ad prandium dēscendit. Tum domō ad lūdum it. Ibi trēs vel quattuor hōrās labōrat. Prīmum linguam Gallicam discit, deinde Anglicam, postrēmō scientiam mathēmaticam. Tandem ē lūdō exit et domum ad secundum prandium redit. Ūnam hōram domī manet. Post prandium iterum ad lūdum venit. Decimā hōrā in campum exit.
Vesperī domum ad cēnam redit. Post cēnam pēnsum facit. Mox dormīre vult. Prīmā igitur vigiliā sē in lēctum iacit. Brevī sē somnō dat, et trēs vigiliās dormit. Prīmā hōrā gallus cantat; cum gallus cantat, puer nōn iam dormit; sed ē lēctō statim surgit; saepe etiam ante hanc hōram surgit, nam in lēctō manēre nōn vult. Cottīdiē māne surgit, merīdiē prandet, vesperī cēnat, noctū dormit.
Respondē
Diēs Puerī Rōmānī
Puer Rōmānus prīmā hōrā ē lēctō surgēbat; deinde in oppidum ad lūdum ībat, ubi magister eum Latīnam linguam et Graecam linguam et scientiam mathēmaticam docēbat. Nōnnumquam puer īgnāvus erat; tum magister eum feriēbat, sed puer Rōmānus numquam lacrimābat. Post lūdum domum redībat; merīdiē prandēbat. Post prandium in Campō Mārtiō lūdēbat aut in silvīs agrīsque errābat. Silvae in summō clīvō erant, agrī in īmō. Prīmā vigiliā post cēnam in lēctum sē iaciēbat somnōque sē dabat.
Nōnnumquam etiam diē fēstō puer Rōmānus ōtium agēbat neque in lūdum ībat. Tum tōtus populus ad templa deōrum conveniēbat, virī fēminaeque aderant, puerī puellaeque cantābant et deōs laudābant. In templō dīs sacrificābant et multās victimās caedēbant. Post sacrificium victimās sacrās edēbant.
Respondē
Ōtium Puerī Britannī
Crās ōtium agēmus. Quō ībitis? Mārcus per agrōs silvāsque errābit, ibique multa vidēbit.
In agrīs appārēbunt taurī, vaccae, āgnī, asinī, equī. Taurōs autem vītābit Mārcus, quia saevī sunt, sed vaccae appropinquābunt diūque eum spectābunt. Āgnī eum fugient, quia timidī erunt, et in extrēmō agrō salient. Equī asinīque, sī Mārcus nōn clāmābit, appropinquābunt, quia cibum accipere volent. Sī cibum Mārcus habēbit, illīs dare poterit.
Tum caelum obscūrum erit; Mārcus silvam intrāre nōlet. Sī autem silvam intrābit, quid ibi audiet? quid vidēbit? Hoc, sī manēre volētis, posthāc aliquandō vōbīs dīcam, cum alteram fābulam nārrābō. Mārcus tamen silvam nōn intrābit, sed ex agrīs exībit domumque redībit. Ibi cēnābit et in lēctum sē iaciet.
Respondē
Pūgna
Ōlim Rōmānus cum Hispānō Massiliam ībat: subitō ex silvā duo Gallī exsiliunt eōsque longīs hastīs oppūgnant. Rōmānus et Hispānus statim gladiōs stringunt et dēfendere sē incipiunt. Alter Gallōrum Hispānum in fluvium propinquum hastā trūdit; ille mortuus ad īmum fluvium cōnsīdit.
Rōmānus, quia nunc sine sociō pūgnābat, circum sē spectābat. Haud procul aberat parvus mūrus. Hūc currit, sē post murum pōnit, Gallōs exspectat. Tum prīmus appropinquat, et, cum hastam trūdit, Rōmānus eam vītat et Gallum gladiō ferit. Statim ille mortuus cadit. Deinde alter Gallus, cum socium mortuum videt, tergum vertit. Rōmānus clāmat et sine morā super mūrum salit. Mox Gallum sinistrā capit et gladiō caedit. Ita sōlus ambōs Gallōs occīdere poterat.
Rōmānus Massiliam abit; Gallī autem alter cum alterō humī iacēbant et, sī nēmō illōs inveniet, semper ibi iacēbunt.
Respondē
Respondē per coniūnctiōnem cum: e. g. Cum cēnō, ad mēnsam sedeō.
Vīta Puerī Britannī
Gāius duodecim annōs nātus est. Nōndum longam vītam vīxit, sed tamen multa vīdit et audīvit; multa cōgitāvit et didicit; multa bene et pauca, ut spērō, male fēcit. Multōs annōs lūsit, paucōs annōs labōrāvit. Magistrī eum legere et scrībere docuērunt. Multōs iam librōs lēgit, multās fābulās audīvit. Nunc igitur linguam Anglicam bene recitat et bene dīcit. Multa pēnsa scrīpsit et nōnnūllās epistulās. Fābulamne etiam scrīpsit? Iam Gallicam linguam discere incēpit; ad Galliam igitur mox īre et pulchra oppida Gallōrum spectāre poterit. Saepe cum amīcīs cucurrit, pilam iēcit, per silvās errāvit; nunc igitur validus est et rōbustus.
Vōsne, ō puerī, etiam haec fēcistis? Lēgistisne et scrīpsistis? Vīdistisne multa et audīvistis? Lūsistisne et labōrāvistis? "Ita, nōs etiam haec omnia fēcimus; inter nōs cucurrimus, pilam iēcimus, per silvās errāvimus."
Tū, Quīnte, silēs; nōnne tū etiam haec fēcistī? An semper tantum labōrāvistī? "Ego etiam, magister, haec et alia fēcī; in fluviō enim saepe ante prandium natāvi; aliīne puerī in fluviō natāvērunt? Ad lūdum etiam cottīdiē adfuī; multī autem puerī saepe āfuērunt." Quīntus praemium accipiet.
Respondē
Britannia victa
Iūlius Caesar ad Britanniam vēnit, quod Britannōs vincere et nostram patriam imperiō Rōmānō addere volēbat. Britannī ad ōram dēscendērunt Rōmānōs spectātum. Capillī eīs longī erant et flāvī, bracchia caerulea; neque multa vestīmenta gerēbant. Rōmānī autem contrā barbarōs inimīcē adīre incēpērunt; illī igitur domum fūgērunt, quia arma sēcum nōn habēbant. Iacula gladiōs clipeōs sūmpsērunt et ad pūgnam rediērunt.
Diū patriam dēfendērunt, sed Caesar eōs tandem vīcit. Rēgulus igitur Britannōrum ad Rōmanōs pācem petītum vēnit. Tum Iūlius Caesar ad Ītaliam rediit et victōriam populō Rōmānō ita nārrāvit: "Ad novam īnsulam Ōceanum trānsiī; Britannia vocātur. Bona est terra Britannōrum; hanc terram cēpī. Validī sunt barbarī et bene pūgnant; hōs vīcī. Spectāte, Ō Rōmānī, meōs captīvōs; hī erunt vestrī servī; vestra erit hōrum terra. Vēnī, vīdī, vīcī."
Respondē
Stāsne an sedēs? Recitāsne an scrībis? Silēsne annōn? Potesne Latīnam linguam intellegere? Equumne habēs? Inimīcōsne amās?
Quid māne facis? tertiā hōrā? merīdiē? vesperī? prīmā vigiliā? noctū? linguā? dextrā? oculīs? pūgnīs? stilō? in lūdō? in campō? Quid agricola facit? discipulus? magister? nauta? mūrus? fluvius? columnae? gallus? Quid Caesar fēcit? rēgulus Britannōrum? agricola fīliusque? alter Gallōrum?
Quid est Graecia? Sicilia? ante tē? in dextrā tuā? in camerā? circum īnsulam? circum cameram? in castrīs? circum castra? in vāgīnā? ante templum? in mediā aquā? in mēnsā?
Quae arma Rōmānī gerēbant? tēla? Quae membra habēmus? Quae animālia in agrīs sunt?
Quis docet? discit? agrum colit? Ōceanum trānsit? in templō habitat? pūgnīs pūgnat? stilum nunc tenet? māne cantat? gladiō iaculōque hastāque pūgnābat? clipeum gerēbat? in Campō Martiō lūdēbat? Massiliam cum Rōmānō ībat? in Galliā habitābat? fīlium Rōmam dūxit? Britanniam vīcit?
Quae īnsula prope Corsicam est? Quae terra est nostra patria? Quae terra Rōmāna provincia erat? Quae via in Latium dūcēbat?
Quālis (vel quāle? vel quantus? et cētera) est Britannia? camera, crēta, Ītalia, iānua, pila, columnae templī, gladius, agricola, clipeus, fluvius, clīvus, campus, mūrus, Britannōrum capillī, liber, ager, puer, magister, templum, forum, oppidum, scūtum, iaculum, aedificium, tabernāculum, castra?
Quot sunt litterae in vocābulō tabernāculōrum? lītterae in pāginā? lītterae in tōtō librō? discipulī in lūdō? discipulī in camerā nostrā? hōrae in diē? vigiliae in nocte? aedificia in oppidō? iānuae, fenestrae, sellae in camerā? viae in oppidō nostrō? tabernācula in castrīs?
In vocābulō Rōmānōrum quota līttera est r, o, m, a, n, u? Quota est haec pāgina? haec lēctiō? hoc interrogātum?
Quem magister docet? agricola Rōmam dūxit? alter Gallōrum in fluvium trūsit? Iūlius Caesar vīcit? Ante tē in camerā vidēs? post tē? in agrīs? in Oceanō?
Quam īnsulam prope Ītaliam vidēs? Quās terrās circum Helvētiam?
Quid nunc scrībis? tenēs? ante tē spectās? in mūrīs vidēs? circum īnsulam? circum cameram? in castrīs? circum castra? ante templum? in mediā aquā? in mēnsā? aperuistī? clausistī? didicistī? Mārcus in agrīs vīdit? equīs dedit?
Quālem (vel quāle? vel quantum? et cētera) patriam habēs? cameram, linguam, sellam, tabellam, lūdum, campum, lēctum, stilum, librum, magistrum, nāsum, oculōs, capillōs, amīcōs? crētam magister habet? clipeum Gallus gerēbat? columnās ante templum vidēs? castra Romānī habēbant? bracchia Britannī habēbant?
Quot stilōs habēs? librōs, magistrōs, bracchia, linguās, oculōs, capillōs, nāsōs, amīcōs? tabulās camera tua habet? iānuās, fenestrās, pīctūrās, sellās, mēnsās, mūrōs? ad terrās īvistī? per viās ad lūdum īs? cum amīcīs? stilīs scrībis? oculīs vidēs? in camerīs cottīdiē labōrās? respōnsa iam scrīpsistī?
Cūius (vel quōrum?) est hic liber? haec camera? hic lūdus? templum? stilō nunc scrībis? in sellā sedēs? ante sellam sedēs? post sellam sedēs? sellae circum tē sunt? in campō lūdis? in camerā labōrās? patria est Britannia? prōvincia erat Gallia? in agrīs Rōmānī agricolae labōrābant? scūta oblonga erant? clipeī rotundī erant?
Cuī (vel quibus?) pēnsum dās? magister pēnsum reddit? notās dat? grātiās agis? respondēs, sī amīcus tē salūtat? est hic liber? tuus stilus?
Quō Mārcus prīmā hōrā ībat? merīdiē redībat? tū vesperī redīs? noctū tē iacis? Via Sacra dūcēbat? Gallus Hispānum trūsit? Britannī fūgērunt? Caesar captīvōs dūxit? fluvius fluit?
Ubi sunt agrī? silvae, oppida, nautae, Germānī, arma, discipulī, Gallia, Helvētia, stilus, magister sedet, agricola labōrat? Mārcus errat? tū natāvistī? Britannī contrā Rōmānōs pūgnāvērunt? Rōmānus contrā duōs Gallōs sē dēfendēbat? Rōmānī puerī virīque lūdēbant?
Unde post prandium exīs? ante prandium dēscendis? prīmā hōrā surgis? via dūcit? fluvius fluit? nautae domum redeunt? Iūlius Caesar rediit? Mārcus noctū rediit?
Quandō ē lectō salīs? prandēs? cēnās? ad lūdum īs? Latīnam linguam discis? domum redīs? lūdis? pēnsum facis? tē somnō dās?
Quamdiū cottīdiē labōrās? Gallicam linguam cottīdiē discis? Latīnam didicistī? Britannī pūgnāvērunt? Quot annōs nātus es? Quam longē tū nunc ā iānuā abes? Iānua ā fenestrā abest? Rōma ā Britanniā abest? Quamdiū agricola fīliusque Rōmae mānsērunt?
Quō Instrūmentō (vel tēlō vel membrō) in pāginā scrībis? librum legis? fābulam recitās? pūgnās? magister Rōmānus īgnāvum discipulum feriēbat? Gallī sē dēfendēbant? Rōmānus scūtum gerēbat? Rōmānus inimīcum oppūgnābat? Utrō pūgnō oppūgnās? utrō tē dēfendis?
Quōcum ad lūdum hodiē vēnistī? in lūdō labōrās? in campō lūdis? domī labōrās? Rōmānus contrā Gallōs pūgnāvit? agricola Rōmam īvit?
Quōmodo fluvius fluit? tū amīcō dīcis? labōrās? Orbilius exclāmāvit? Brūtus pēnsa faciēbat? domum currēbat et ad lūdum ambulābat? inimīcī Brūtī illud miserum spectāculum spectābant? vocātur locus ubi labōrās? locus ubi lūdis? locus ubi multa tabernācula sunt?
Vīlla Cornēliāna
Gāius Cornēlius Scīpiō in hāc vīllā habitat. Uxor Cornēlī est Semprōnia. Hī duōs fīliōs et duās fīliās habent. Duōbus fīliīs nōmina sunt Mārcus et Titus; hic duōs annōs nātus est, ille duodecim annōs. Fīliae ambae, Cornēliae, nōmen patris habent. Fīliī sunt frātrēs Cornēliārum; hae sunt sorōrēs Mārcī et Titī. Quattuor omnēs Scīpiōnem patrem, Semprōniam mātrem vocant.
Cornēlius saepe contrā barbarōs pūgnāvit; mīles fuit. Multōs mīlitēs in bellō dūcēbat; dux erat multōrum mīlitum. Hōc autem tempore Rōmānī pācem habent. Domī igitur Cornēlius cum familiā manet.
Mārcus etiam, cum nōn iam puer erit, in capite galeam nitidam mīles geret; Rōmānae legiōnis dux erit. Iam multum sē exercuit; validum igitur corpus habet; cum vir erit, bene pūgnāre poterit. Iam multum cucurrit; valida igitur crūra et validōs pedēs habet: mīlitēs Rōmānōs contrā barbarōs cito dūcet.
Respondē
Horātius pontem dēfendit
Mārcus multa iam didicit dē clārīs antīquōrum Rōmānōrum proeliīs; hanc dē Horātiō fābulam māximē amat.
Etruscī, gēns valida, prope montēs Āppennīnōs habitābant; inter eōs et urbem Rōmam flūmen Tiberis fluēbat. Ōlim Porsenna, rēx hūius gentis, bellum contrā Rōmānōs gerēbat et ad pontem Sublicium māgnō āgmine advēnit. Cīvēs Rōmānī ad arcem, altam partem urbis, fūgērunt, sed pontem nōn frēgērunt. Nisi quis pontem franget, hostēs flūmen trānsīre portamque urbis oppūgnāre poterunt. Quis nunc ex arce dēscendere vult? Trēs ducēs hoc prō patriā facere volunt. Horātius Cocles, Spurius Lartius, Titus Herminius ad portam dēcurrērunt et contrā tōtum hostium āgmen pontem dēfendere incēpērunt. Hostēs eōs oppūgnant; illī diū resistunt.
Intereā aliī mīlitēs Rōmānī partem pontis frangunt. Pōns adhūc stābat, cum Horātius duōs sociōs intrā moenia dīmīsit. Sōlus in angustō ponte contrā tria mīlia hostium pūgnābat. Subitō clāmōrem audīvit; cīvēs enim, proeliī spectātōrēs, clāmāvērunt: "Frāctus est pōns! Dēsilī nunc, Horātī!"
Ille dē extrēmō ponte in medium flūmen dēsiluit et ad moenia natāvit. Ibi multī cīvēs ducem ex aquā fūnibus trāxērunt. Hōc modō Horātius urbem servāvit.
Respondē
Nāvis
Cornēlius Mārcum, quī nāvēs vidēre volēbat, Ōstium dūxit. In rīpā Tiberis stant, et mare caeruleum ante oculōs eōrum iacet. Eō tempore, quō adveniunt, nāvis ad ōstium Tiberis ā dextrā appropinquat. Rēmigēs in trānstrīs sedent, quia ventus adversus est, nāvemque lentē prōpellunt.
Magister nāvis, quem in prōrā Mārcus videt, rēmigibus nautīsque iussa dat. Gubernātor, quī in puppī stat, gubernāculum vertit, et nāvis flūmen intrat. Nunc secundus est ventus; nautae igitur rēmōs pōnunt et vēla in mālum fūnibus ērigunt. Ventus vēla implet, et nāvis cito it.
Tum Mārcus dē nāve, quae iam eum praeterībat, multa rogāre incēpit; cuī pater omnia exposuit. Deinde Mārcus, nōndum contentus, rogat: "Cūius est nāvis?"
"Is, cūius navis est, magister vocātur, sed nōmen ēius īgnōrō."
Tum Mārcus, "Ego," inquit, "magister nāvis erō."
Partes Navis
Respondē
Mārcus rūra Cornēlī dēscrībit
Pater meus est dīves; nam multōs et fertilēs agrōs et innumerās pecudēs habet.
Herī ōtium agēbam et post prandium per rūra nostra errābam. Domō exībam, cum duae columbae dē tēctō dēvolāvērunt et in meīs umerīs cōnsēdērunt. Gallī et gallīnae circum pedēs meōs currēbant, quibus omnibus cibum dedī. Rapācēs sunt hae avēs; semper enim, dum hūc illūc lentē errant, rōstra in humum trūdunt et cibum petunt; sī alia cibum invenit, aliae statim occurrunt et dē cibō pūgnant. Ūtilēs autem sunt, quod ōva et dulcem carnem nōbīs dant.
Animālia tamen quae nōn fidēlia sunt nōn amō; nisi enim frūmentum mēcum habeō, gallīnae mē vītant neque, cum eās vocō, veniunt. Canem autem meum amō, quia fidēlis est et, cum per rūra nostra ambulō, semper mēcum venit; neque avēs occīdere vult, docile enim animal est, et gallīnās nōn occīdere saepe eum docuī. Nōvistīne canis meī nōmen? Rūfum eum vocō, quia rubram habet pellem.
Respondē
Rūra Cornēlī
Deinde ego et canis per rūra īvimus, ubi servī nostrī labōrābant. Arātor agrum arābat; arātrum trahēbant duo bovēs, quōrum colla iugō coniūncta erant.
In proximō agrō pāstōrem vīdimus. Senex pauper est et plērumque sōlus sedet; itaque carmina et trīstia et dulcia sibi ovibusque cantat. Circum pāstōrem grēx ovium lentē errābat. Parvī āgnī procul ā mātribus saliēbant, quae trīstī vōce eōs vocābant; sed canis noster, animal sagāx, eōs ad mātrēs mox redēgit. Alium agrum intrābam, cum taurus ingēns in mē incurrere incēpit. Semper saevus est hic taurus; ego igitur cum cane, quī nōn audāx est, sī taurum prope sē videt, domum fūgī.
Ecce, trēs suēs in hortum errāvērunt! Māgnīs clāmōribus eās expellere volēbam, sed difficile est suēs docēre; hae saltem id quod imperābam facere nōlēbant. Baculum igitur sine morā sūmpsī et cum cane illa stulta animālia ex hortō expulī.
Respondē
Iter Hannibalis
Gāius Cornēlius Scīpiō duōbus cum fīliīs sub porticū umbrōsā sedēbat. Mārcus eī dixit: "Nārrā nōbīs, pater, fābulam dē Hannibale illō quem avus noster vīcit."
"Sānē!" inquit pater, "Nōn tamen dē victōriā Scīpiōnis, sed dē māgnō itinere quod Hannibal trāns Alpēs fēcit, hodiē vōbīs nārrābō."
"Poenī māgnam et pulchram urbem in Āfricā incolēbant, quae Carthāgō vocābātur. Dux Poenōrum, Hannibal, vir fortis et prūdēns, Rōmam capere volēbat. Ingentī igitur cum exercitū in Ītaliam invādere cōnstituit. In hōc exercitū erant peditēs et equitēs et iaculātōrēs et elephantī."
"Ex portū Carthāginis ad Ītaliam tantum exercitum vehere nāvēs nōn poterant; parvae enim tum erant. Hannibal igitur exercitum per Hispāniam et Galliam dūcere cōnstituit. Numquam anteā tantus exercitus tam longum iter fēcit! Hibērum flūmen montēsque Pȳrēnaeōs trānsiit. Per Galliam longum iter fēcit. Difficile erat Rhodanum trānsīre, quia gentēs Gallōrum īnfestae erant."
Respondē
Iter Hannibalis
"Hannibal autem vir fortis et prūdēns erat; nam omnia perīcula, quae vītāre poterat, prūdenter vītābat; sī tamen vītāre nōn poterat, ipse prīmus in perīculum fortiter ībat. Tandem ad īmās Alpēs pervēnit; ibi Gallus quīdam eī saltum mōnstravit. Via per montēs inīqua erat et angusta; ascēnsus igitur erat difficilis."
Mārcus patrem rogāvit: "Potestne elephantus, tam grave animal, montem ascendere?"
"Ita, mī fīlī; elephantus docilis est et sagāciter facit id quod magister imperat; hī saltem elephantī cum cēterō exercitū nōn sine māgnō labōre ascendērunt."
Tum Mārcus "Nōn celeriter," inquit, "mī pater, elephantī currere possunt." Cornēlius autem "Immō vērō celeriter," inquit, "in campō et per silvās elephantī currunt; sed in montibus lentē et prūdenter eunt. Hannibal etiam in Alpibus prūdenter ībat, quia gentēs barbarōrum quae ibi habitābant saepe eum audācter oppūgnābant. Aliquando ingentia saxa dē summīs montibus in exercitum dēvolvere incēpērunt; sagittāriī statim arcūs sūmpsērunt et sagittās in hostēs mīsērunt; sed hī post māgna saxa latēbant neque iterum sē audācter ostendēbant."
Iter Hannibalis
"Rem difficilem Poenī faciēbant. Via enim nōn inīqua modo, sed rupta etiam in multīs locīs erat. Ibi neque elephantī neque equī neque asinī, nē hominēs quidem gradum facere poterant."
Mārcus "Dē asinīs," inquit, "nihil, Ō mī pater, dīxistī. Erantne asinī etiam in exercitū Hannibalis?"
"Erant in exercitū asinī, quī onera vehēbant. Nēmō, ut dīxī, gradum facere poterat, ubi via rupta erat. Tum peditēs et iaculātōrēs genibus manibusque saxa ascendērunt, deinde animālia trāns locum difficilem fūnibus trāxērunt. Itaque tōtum āgmen iterum in tūtam viam pervēnit. Hīc nivēs altae in monte iacēbant, illīc glaciēs; neque exercitus prōcēdere poterat, antequam peditēs viam per nivēs glaciemque fēcērunt.
"Novem diēs Poenī Alpēs ascendēbant; decimō diē ad summum saltum pervēnērunt. Tum Hannibal omnēs mīlitēs convocāvit et tālia eīs dīxit: 'Prīmus nōs exercitus Alpēs trānsiimus; dēscēnsus adhūc nōs manet; haec rēs certē facilis erit nōbīs quī tam novam et difficilem rem fēcimus; quīnque diēbus in campīs Ītaliae stābimus; fortēs este! dēscendite!'"
Respondē
Iter Hannibalis
Longa erat fābula, et proximō diē Cornelius dē itinere Hannibalis nārrāre perrēxit:
"Dēscēnsus Alpium difficilior erat quam ascēnsus. In campō peditēs lentiōrēs sunt quam equitēs; sed dum dē summīs montibus exercitus Hannibalis dēscendit, peditēs celeriōrēs fuērunt quam equitēs; elephantī ex omnibus lentissimī erant. Interdum elephantī in locīs superiōribus diū manēbant neque in loca īnferiōra dēscendere volēbant; via enim quae ūltrā Alpēs inīqua et perīculōsa erat, citrā inīquior erat et perīculōsior; neque elephantī, animālia ex omnibus gravissima, facile ascendere aut dēscendere poterant. Tandem mīlitēs campōs fertilēs Ītaliae īnfrā vīdērunt; statim fortiōrēs illīs fuērunt animī; longissimī enim itineris aderat fīnis.
"Decem diēbus ad summās Alpēs pervēnērunt; pauciōribus diēbus ad campum dēscendērunt. Postquam autem Rōmānī dē hāc tam difficilī rē audīvērunt, clāmāre incēpērunt: 'Quis nunc nōs servāre potest? Nōnne Hannibal fortior et prūdentior est quam omnēs nostrī imperātōrēs? Difficillimam hanc rem fēcit; multō facilius erit nostram urbem capere.' At post iter multō minor erat exercitus Poenōrum, quī antea māior erat quam Rōmānus."
Tum Mārcus "Cēpitne," inquit, "Hannibal Rōmam?"
Cuī pater respondit: "Num hoc rogās, mī fīlī, tū quī Rōmānus puer es?"
Comparā
Comparā trēs rēs per gradum superlātīvum: e.g. Ex hīs animālibus, elephantō equō cane, elephantus gravissimus est.
Villa Cornēliāna
Mārcus vīlicum multa cottīdiē dē animālibus rogābat. Aliquandō, dum per agrōs ambulant, "Dīc mihi, Dāve," inquit, "nōnne canis omnium animālium celerrimum est?"
Respondit Dāvus, "Minimē, cervī enim celerius quam canēs currunt, et celerrimē omnium animālium."
Tum Mārcus "Nōnne vēnātōribus," inquit, "canēs sunt quī cervōs in silvīs agunt? Cūr igitur hōs canēs adhibent, sī lentius quam cervī currunt?"
"Sunt ista, ut dīcis, respondit vīlicus; "sunt canēs vēnāticī quī vel cervōs celeritāte superant."
Deinde Mārcus "Sed certē", inquit, "si nōn celerrimum, at ūtilissimum omnium animālium canis est."
Tum vīlicus: "Quid dīcis, Mārce? Mihi fortasse aliīsque pāstōribus canis est ūtilissimus; sed mīlitī equus, agricolae bōs, viātōrī mūlus, aliīs alia animālia ūtiliōra sunt quam canis."
Mārcus, quī dē hōc respōnsō diū cōgitābat, tandem "Sed ego," inquit, "canem māximē āmō, et libentius cum cane meō lūdō quam cum omnibus aliīs animālibus."
Adiectīva in adverbia verte et finge novās sententiās
Respondē
Servī
Hostēs, quōs Rōmānī cēpērunt, servī fīunt. Aliī autem barbarī erant et rudēs; agrōs igitur colēbant aut pecudēs pāscēbant. Aliī servī erant Graecī, quī Rōmānīs saepe doctiōrēs semperque callidiōrēs erant. Hī librōs dominī cūrābant, lītterās scrībēbant, pecūniam numerābant.
Domina etiam habēbat servās multās, quae vestēs faciēbant aut īnfantem cūrābant. Stolam enim tunicamque, quas Semprōnia gerit, et togam, quam Cornēlius gerit, domī fēcērunt servae. Prope Cornēlium stat nūntius; mox Rōmam ībit lītterāsque amīco dominī reddet.
Servī, quī in villā nātī sunt ibique semper vīxērunt, vernae vocantur. Mārcus parvum vernam habet, qui cum eō ad lūdum it et librōs portat. Quō cōnsiliō Mārcus ipse ad lūdum it? Discendī causā ad lūdum it.
Servī, quī validiōrēs erant quam cēterī, saepe in Circō Māximō pūgnābant. Hī gladiātōrēs vocābantur, quia saepius gladiō pūgnābant. Plērīque gladiātōrum capillōs flāvōs oculōsque caeruleōs habebant; Germānī enim erant aut Britannī. Numquam patriam suam iterum vidēbunt; nam servus effugere nōn potest. Multī ex eīs in Circō Māximō pūgnāre mālunt quam in vīllā Rōmānā servīre. Fortasse eōs aliī gladiātōrēs occīdent! Hīc servitūtis erit fīnis. Hoc spectāculum videndī causā Rōmānī conveniēbant. Saepe ante decem mīlia spectātōrum gladiātōrēs alius alium occīdēbant.
Respondē
Vīlla Cornēliāna
Contentī sumus fundō nostrō. Vaccae enim lāc et cāseum, gallīnae anatēsque ōva, pecora carnem praebent. Flūmen etiam, quod praeter vīllam fluit, piscibus plēnum est. Haec omnia nūllō labōre habēmus, sed sī frūmentum et vīnum cupimus, multō labōre opus est. Nostrī autem servī fundum dīligenter cūrant; nam dominum amant, quia et iūstus et benignus est; sī enim servus laude dīgnus est, et laudem et praemium accipit, sed is quī indīgnus est sine morā poenās dat.
Apud Claudium contrā miserī sunt servī; dominus enim ipse Rōmae habitat, vīlicus autem est omnium hominum iniūstissimus. Servōs enim cottīdiē ferit, neque umquam satis cibī eīs dat. Eī quī ēsuriunt nōn bene labōrāre possunt. Nōlunt igitur servī Claudiam dīligenter labōrāre, et quam plūrimī ē fundō aufugiunt. Eīs enim quī labōrant opus est cibō; eīs etiam qui nōn labōrant cibō opus est vīvendī causā.
Respondē
Villa Cornēliāna
Mārcus ōlim aegrōtābat neque ad lūdum īre volēbat. Ōtium igitur agere eī licuit. Patrem autem rēs agendī causā Tībur īre oportuit et Mārcus illum rogāvit: "Licetne mihi, Ō pater, tēcum venīre? Volō enim rūrī errāre et vōcēs avium audīre, dum tū negōtium in urbe agis?"
Cornēlius respondit: "Sī vīs, mī fīlī, mēcum venīre, tibi licet. Properā tamen, quia ego iam parātus sum."
Mox extrā rūra Cornēliāna erant et, dum eunt, multa inter sē disserēbant. Subitō leporem in viā occīsum vīdērunt, et Mārcus "Ō miserum leporem!" inquit. "Cūr hominēs volunt animālia interficere?"
Pater "Hoc nesciō," inquit, "barbarī tamen multō plūs quam nōs hoc faciunt, quia animālia ferōciōra apud eos sunt; nōnnūlla etiam hominēs vorant. In Āfricā, ut incolae dīcunt, leō, quī rēx animālium vocātur, noctū vīcum saepissimē intrat et īnfantem aufert vel, sī māgnopere ēsurit, hominēs etiam vī petit. In Indīs tigris habitat, quī neque hominēs neque ferās, nisi elephantum, timet. Apud nōs etiam aper in mediīs silvīs latet; nōn carnem ille hūmānam, ut leō tigrisque, vorat, sed ferōcissimus tamen est vēnātōribusque diū resistit."
Respondē
Vīlla Cornēliāna
Prīmō vēre agricola sēmina in agrō serēbat, cum Mārcus forte appropinquāvit. Hic agricolam rogāvit: "Cūr nihil in agrīs crēscit?"
Ille dē respōnsō diū cōgitāvit, tum ita respondit: "Cum pluerit et sōl fulserit, tum plantae tenerae ex humō surgent; aestāte aristae flāvēscent; autumnō segetem metēmus. Cum segetem messuerimus, tum frūmentum in horreum ferēmus. Dum autem sermōnem tēcum cōnferō, cessō; neque ante pluviam tōtum agrum sēverō."
Deinde Mārcus "Num pluet?" inquit. "Quōmodo hoc scīs?"
Tum agricola "Multa", inquit, "sunt sīgna pluviae. Nōnne hirundinēs vidēs? Suprā fluvium multae volitant; māgnī igitur erunt imbrēs. Nōnne cornīcem ibi vidēs? Ecce, cornīx sōla in rīpā fluviī hūc illūc ambulat et plēnā vōce pluviam vocat. Poēta noster haec cecinit:
Haec et alia sunt sīgna pluviae. Ecce autem certissimum sīgnum; dēnsa enim nūbēs inter nōs et sōlem pendet. Nisi tū quam celerrimē domum cucurreris, imber tē intercipiet; equidem, nisi nunc properābō, nōn ante imbrem agrum sēverō."
Respondē per futūrum perfectum
Respondē
Dē Rōmulō et Remō
Nūtrīx cum īnfante Titō et sorōribus ēius sub vetere quercū sedebat, dum Mārcus in silvā lūdit. Ad eōs pāstor senex appropinquat, quem omnēs ūnā vōce rogant: "Narrā nōbīs, sōdēs, ō senex, fābulam dē hērōibus". Itaque nārrāre incēpit:
"Rōmulus et Remus, ut ferunt, Mārtis deī et Rheae Silviae geminī erant fīliī. Rēx autem crūdēlis, nōmine Amūlius, Albae Longae tum rēgnābat. Frātrem enim suum rēgnō iam expulerat omnēsque frātris fīliōs interfēcerat; Rheae tamen Silviae pepercerat. Tandem hōs etiam īnfantēs necāre cōnstituit; itaque in Tiberim fluvium servōs cōnicere eōs iussit. Forte Tiberis super rīpās aquam effūderat et agrōs, quī circā erant, inundāverat; neque adīre servī ad iūstum fluviī cursum poterant. Itaque in stāgnō parvum alveum, in qua īnfantēs iacēbant, relīquērunt. Postquam aqua iterum cōnsēdit, lupa sitiēns, quae ad flūmen dēscendēbat, vāgītūs puerōrum audiit. Multōs diēs eōs nūtrīvit. Tandem pāstor rēgiī gregis geminōs invēnit et uxōrī suae dedit. Illa eōs ēducāvit. Ita cōnservātī puerī Rōmam urbem posteā condidērunt.
Respondē
Castra Rōmāna
Diē quōdam Mārcus ē cubīlī modo surrēxerat, cum castra ūltrā fluvium in clīvō posita cōnspexit. Tum "Quae sunt ista tabernācula?" inquit; "herī ibi nōn erant antequam dormītum īvī."
Pater illī respondit: "Castra sunt, ubi exercitus Rōmānus noctū dormit, cum bellum gerit." Dum prandium igitur edunt, tālibus verbīs pater castra explicat.
"Cum āgmen Rōmānum iter facit, vesperī tribūnus lēctīs cum mīlitibus castra pōnendī causā praemittitur. Locus ab eō capitur, prope quem aqua cibusque facile invenīrī possunt. Statim tribūnus vēxillum ērigit et quadrātum spatium sīgnat, quod sociī mūnire incipiunt. Fossa circum tōta castra foditur, ex quā terra vāllum struendī causā cumulātur. In vāllō quattuor portae fīunt. Intereā ab aliīs mīlitibus media castra in variās partēs viīs dīviduntur et in propriīs locīs tabernācula pōnuntur. Sēparātim praetōrium, quod imperātōris tabernāculum est, exstruitur; quae omnia summā celeritāte fīunt, quod haud procul āgmen fessum appropinquat."
Respondē ad interrogatum: Quid fit? (Verte in passīvam vōcem.)
Respondē ad interrogātum: Ā quō hoc fit?
Castra Rōmāna
Āgmen castra intrat. Impedīmenta et spolia in spatiō, quod inter vāllum et tabernācula est, cumulantur; ibi etiam equī pecudēsque pāscuntur. Deinde legiōnēs ad suam quaeque castrōrum partem dīmittuntur. Cēna statim parātur; arma et tēla repōnuntur; mīlitēs edunt et bibunt.
Post cēnam vigilēs per tōtum vāllum dispōnuntur; itaque omne perīculum āvertitur; nam hostēs, sī ad vāllum silentiō adībunt aut explōrandī aut expūgnandī causā, ā vigilibus cernentur; hī extemplō exclāmābunt et sīgnum tubā dabunt; omnēs statim ex somnō excitābuntur hostēs repellendī causā. Dum vigilēs castra cūstōdiunt, legiōnēs tūtae sēcūraeque dormiunt.
Respondē ad interrogatum: Ā quō hoc fit?
Respondē
Castra Rōmāna
Māne tribūnī centuriōnēsque extrā praetōrium convocantur. Illīs dux iussa dat et tālia verba dīcit:
"Castra extemplō movēbuntur; arma ab omnibus parābuntur; aciēs īnstruētur. Nam hostēs iam in cōnspectū sunt; nostrum impetum, ut crēdō, nōn manēbunt, sed ipsī priōrēs nōs oppūgnābunt. Sī prīmō ab hostibus repellēminī, nōlīte dēspērāre."
"Sī enim fortēs eritis et quam ācerrimē pūgnābitis, hostēs tandem ā vōbīs fugābuntur. Eōs quī se dēdere nōlent occīdite; sed captīvōs nōlīte occīdere. Hī enim Rōmam auferentur, ubi vendentur; et pecūnia vōbīs mīlitibusque distribuētur. Haec iussa, Ō tribūnī centuriōnēsque, extemplō mīlitibus nūntiāte."
Obsidiō Alesiae
Mārcus dē proeliīs et victōriīs multa libenter audiēbat. Praecipuē Caesaris dē victōriīs audīre semper volēbat. Pater enim ēius, Caesare duce, contrā Gallōs Britannōsque pūgnāverat; multa igitur dē bellō Gallicō Mārcō nārrāre poterat.
Cornēlius ōlim Mārcō "Hodiē," inquit, "dē obsidiōne Alesiae tibi nārrābō."
Cuī Mārcus "Sorōribusne etiam," inquit, "hanc historiam audīre licet?"
Postquam sorōrēs convocātae sunt, pater līberīs haec nārrāre incēpit:
"Plēraeque Gallōrum gentēs ā Iūliō Caesare victae erant; ūna tamen gēns, cuī nōmen erat Arvernī, diū Rōmānīs resistēbat. Rēgulus eōrum erat Vercingetorīx, dux summā fortitūdine, quī multīs proeliīs dēfessus tandem intrā moenia Alesiae fugātus est. Dum autem Caesar contrā oppidum omnibus cum cōpiīs tendit, moenia ā Gallīs fīrmābantur. Mox Caesar advēnit et, quia nōn statim oppidum capī poterat, cōnsilia ad obsidendum vertit."
Verte in vōcem passīvam
Obsidiō Alesiae
Caesar, ut dīxī, Alesiam oppidum obsidēre cōnstituit. Castra extrā moenia ā Rōmanīs posita sunt, et oppidum exteriōre mūrō cīnctum est; unde Caesar cottīdiē moenia oppūgnābat, sed neque impetū capere neque tormentīs dēicere poterat. Itaque obsidiō multōs mēnsēs prōdūcēbātur.
Tandem autem obsessī cibō aquāque carēbant. Omnēs in forum convocātī sunt. Tum quīdam ē prīncipibus Gallōrum hoc cōnsilium dedit: "Nūllum cibum habēmus; cibō nōbis opus est vīvendī causā; īnfantēs nostrōs edere nōs oportet."
Vercingetorīx tamen Gallōs hoc facere vetuit. Tum prīncipēs sē Rōmānīs dēdere cōnstituērunt. Eī, quī vī et armīs capī nōn poterant, famē tandem victī sunt. Vercingetorīx Gallīque Caesarī sē dēdidērunt. Quōrum multī quidem extemplō occīsī sunt; cēterī—fortissimus quisque, validissimus quisque, pulcherrimus quisque—cum ipsō Vercingetorige in vincula coniectī sunt. Proximō annō Rōmam addūctī sunt. Ibi Caesar eōs in triumphō dūxit.
Verte in vōcem passīvam
Triumphus Rōmānus
Caesar victor cum Gallīs captīvīs Rōmam redierat, et Cornēlius in āgmine erat. Īnstitūtō igitur diē Semprōnia tōtam familiam spectandī causā sēcum dūxit et inter cīvēs fēstīs vestibus indūtōs prope forum sē posuit. In templīs apertīs ārae flōribus ōrnātae fūmābant. Iam Titus "Equōs," inquit, "nōn videō. Ubi est pater, ubi Caesar?"
Cuī māter respondet: "Caesar ōrātiōnem apud mīlitēs extrā urbem convocātōs habet; virtūtem eōrum laudat; spolia distribuit; mox autem currum ascendet et per portam Triumphālem urbem intrābit. Tum et Caesarem et patrem tuum vidēbis."
Subitō ūniversī clāmōrem tollunt; triumphus enim adest. Praeībat senātus quī Caesarem salūtandī causā convēnerat; deinde plaustra erant optimīs spoliīs onerāta; tum albī taurī aurātīs cornibus ā sacerdōtibus ad sacrificium dūcēbantur; post eōs ībat inter aliōs captīvōs Vercingetorīx, vir superbus, vinculīs vinctus.
Tum Caesar ipse, togā pīctā vestītus et laurō corōnātus, currū splendidō, quem quattuor equī trahēbant, vehēbātur; dēnique, novissimum āgmen, equitēs peditēsque clāmitābant "Iō, triumphe!" et māgnā vōce cantābant; neque Cornēlius vōcem īnfantis, quī "Pater!" iterābat, parvam inter illōs clāmōrēs audīre poterat. Postquam autem Caesar ad Capitōlium ascendit, taurī in ārīs caesī et spolia Iovī dēdicāta sunt.
Respondē
Coniunge in ūnam sententiam
Gāius Quīntō s.p.d. (salūtem plūrimam dat)
Dōnum, quod nūntius tuus in manum mihi trādidit, māgnō cum gaudiō accipiō. Ego et uxor mea multās tibi grātiās agimus. Quid Rōmae nūper accidit? Quam opīniōnem senātōrēs dē Iūliō Caesare habent? haec cōgnōscere volēbās; tamen Brundisiī omnia tantā celeritāte annūntiantur. Quid novī tibi nārrāre possum?
Iūlius in diēs potentior fit et ā plēbe magis amātur; paucīs enim ante diēbus, dum Albā ad Urbem iter facit, multī exclāmābant "Salvē, Rēx!"; at Iūlius, homō prūdentissimus, "Caesar sum," inquit, "nōn rēx." Equidem tamen dē salūte ēius metuō. Dum enim fēstō diē senātōriī iuvenēs cursum inter sē Viā Sacrā currunt et ipse ex gradibus templī spectat, māgna multitūdō convēnit; subitō autem Mārcus Antōnius diadēma illī offert; ubīque silentium fit; nēmō plaudit praeter paucōs Iūlī amīcōs.
Ille diadēma rēiēcit; tum omnēs plausērunt. Antōnius autem, nōndum contentus, ter diadēma obtulit. Gaudeō quod tam stultē ēgit; in invidiam enim Caesarem addūxit. Iam plērīque senātōrēs eum ōdērunt, neque Cassius saltem, ut putō, hanc facultātem agendī praetermittet. Caesar tamen sēcūrus mihi esse vidētur. Hās lītterās Brundisium per eundem nūntium mittō. Kalendīs Mārtiīs dedī. Valē.
Scrībe participium perfectum passīvum in locō clausulae temporālis
Gāius Quīntō s.d.p. (salūtem dat plūrimam)
Lītterās tuās accēpī, prō quibus multās tibi grātiās agō. Illud, quod metuēbam, accidit. Iūlius enim herī interfectus est. Quī autem sunt coniūrātī? Hōs bene nōvistī; Mārcus Brūtus, quī homō honestus est, sed rempublicam magis quam ipsum Caesarem amābat, et Cassius, quī Caesarī invidēbat, auctōrēs erant coniūrātiōnis.
Neque prōdigia dēerant; Kalendīs enim Martiīs vātēs quīdam Caesarem in viā admonuit: "Cavē Īdūs Mārtiās!"
Sēcūrus tamen Iūlius Īdibus Mārtiīs ad senātum ībat, cum vātem inter multitūdinem cōnspexit, cuī "Heus vātēs", inquit, "vēnērunt Īdūs Mārtiae."
Tum ille: "Vēnērunt quidem, Ō Caesar, sed nōndum praeteriērunt."
Deinde, dum cīvēs ab illō rēs variās petunt, Artemidōrus eī libellum dedit, in quō coniūrātōrum nōmina indicāverat; coniūrātī autem nūllam facultātem Caesarī dabant legendī; undique enim eum premēbant. Tum, sīgnō datō, gladiōs stringunt--ipse etiam aderam, sed obstupefactus nihil facere poteram--et innumerīs īctibus Caesarem trānsfīgunt. Ille sōlus parumper silentiō resistēbat; sed simul ac Brūtum, amīcum suum, inter inimīcōs cernit, "Et tū, Brūte?" exclāmat et ante statuam ipsam Pompēī mortuus cadit.
Miseret me illīus tam illūstris imperātōris, sed gaudeō quod Brūtus rempublicam servāvit. Et tū, quid dē hīs rēbus putās?
Valē. a.d. XVII Kal. Apr. dedī. (ante diem septimam decimam Kalendīs Aprīlis)
Respondē
Verte in vōcem passīvam
Profectiō Mārcī
Mārcus prīmā lūce ē cubīlī surgit neque cibum ante ēst quam domō ad lūdum proficīscitur. Sī in itinere morārī vult animālia persequendī causā, senex servus, quī eum comitātur, ita loquitur: "Properā, Mārce, tē precor, nisi sērō in lūdum vīs ingredī."
Illōs sequitur verna parvus, quī librōs tabellāsque portat. Sī forte librī aut stilī oblītus erit, magister īrātus Mārcō ita loquētur: "Cūr stilum domī relīquistī? Quō īnstrūmentō ad scrībendum ūtī vīs? Nōnne verbera meritus es?"
Puer silentiō poenās dabit; at verna etiam, ut opīnor, post lūdum verbera patiētur, quae plēnē meritus est.
Respondē
Reditus Mārcī
Sextā hōrā, dum Mārcus domum redit, parentēs eum in hortō exspectābant. Postquam mātrem amplexus est et patrem salūtāvit, illa eum rogāvit: "Cūr toga tibi tam sordida est?"
Cuī Mārcus "Quia in līmō," inquit, "dēlāpsus sum, dum avem persequor".
Tum māter īrāta, quod puer tam imprūdēns erat, "Nōn cēnābis igitur," inquit, "statim ad cubiculum abī."
Mārcus autem lacrimāre incēpit--nam persuādēre lacrimīs mātrī sciēbat--et "Īgnōsce mihi", inquit, "māter mea; nōlī īrāscī; iam satis poenārum dedī; paene enim ante mortuus sum, quam servus mē ē fossa extrāxit".
Tum māter fīlium iterum amplexa alteram togam induendī causā dīmīsit. Ille mox ad cēnam regreditur rīdēns et pūrā togā vestītus.
Respondē
Coniunge in ūnam sententiam
Hortus
Diē quōdam prīmō vēre Titus, quī iam pedibus īre poterat, cum nūtrīce in hortum ingressus flōrēs spectābat. Ubīque stant arborēs, quae aestāte, dum sōl fulget, dulcem umbram praebēbunt et autumnō pōma ferent. Hīc sata sunt sēmina, ex quibus mox flōrēs variīs colōribus, līlia, violae, rosae, nāscentur; illīc iam flōrent hyacinthī, crocī, narcissī. Omnēs Titus amābat et praecipuē hyacinthum; quem ad flōrem currit et carptūrus eum manū tangit.
Subitō autem nōn verba tantum nūtrīcis, sed verbera etiam meminit; illa enim flōrēs carpere saepe eum vetuerat. Tum "Quōmodo", inquit, "hic flōs vocātur?"
Postquam hoc didicit, iterum rogāvit: "Cūr hyacinthus vocātur?"
Illa "Tibi hoc dīcam", inquit. "Hyacinthus puer erat pulcherrimus et tam grandis quam Mārcus. Eum et Phoebus Apollō et Zephyrus amābant; libentius tamen cum Apolline puer lūdēbat. Ōlim Zephyrus eōs inter sē discum iacientēs cōnspexit, et īrātus discum ā deō coniectum in cor puerī dēvertit. Ille gravī vulnere īctus humī cecidit; neque ars Phoebī neque lacrimae Zephyrī, quem iam factī paenitet, ad vītam eum revocāre possunt. Ē sanguine ēius exortus est flōs semper nōmen servātūrus."
Respondē
Coniunge in ūnam sententiam
Clausulam temporālem verte in participium
Mēnsa
Hōra cēnae adest, et omnēs propter labōrem ēsurientēs et sitientēs domum redeunt. Nōnne famēs optimum cibi condīmentum est? Cibō igitur parātō servīsque circumstantibus, tōta familia in trīclīniō accumbit: Cornēlius ipse in summa locō, uxor in proximō, deinde fīliī fīliaeque. Servī cibum ante eōs pōnunt et ex amphorā vīnum aut aquam in pōcula fundunt; prīmō ōva aut piscēs edunt, deinde carnem aut ovium aut boum aut avium, postrēmō pōma. Pānem digitīs frangunt; dextrā omnēs cibōs ad ōs ferunt; pōcula vīnō plēna ad labra tollunt.
Nōnnumquam Semprōnia Titum culpat, quod nimis ēst et rapidius quam oportet. "Nōlī tanta frusta sorbēre, sed parvam partem dentibus mordē!"
Tum pater "Neque edācēs", inquit, "nōs oportet esse neque ēbriōsōs, sed sobriōs; satis ēste et satis bibite, meī līberī; deinde, famē sitīque dēpulsīs, dēsistite! mentem sānam ita servābitis in corpore sānō. Hominibus vērō edendum est vīvendī causā; sīc renovātus sanguis ex corde per omnia membra fluit; itaque corpora nōbīs validiōra fīunt et sāniōra."
Respondē
Fīnis